असार १८ सम्म मन्त्रालयहरूको पुँजीगत खर्चको विश्लेषण

नेपालको आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को अन्त्यसम्म विभिन्न मन्त्रालयहरूको पुँजीगत खर्चको स्थिति सन्तोषजनक छैन। तल प्रमुख बुँदाहरूमा मन्त्रालयहरूको पुँजीगत खर्चको स्थिति उल्लेख गरिएको छ:

सबैभन्दा कम खर्च गर्ने मन्त्रालयहरू:

1. संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन: ९.४४%

2. महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक: १०.५०%

3. सञ्चार तथा सूचना प्रविधि: ११.५८%

4. उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति: १६.९७%

३० प्रतिशतभन्दा कम खर्च गर्ने मन्त्रालयहरू:

1. अर्थ: २७.६०%

2. प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय: २७.६१%

3. शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि: २७.९४%

सबैभन्दा बढी खर्च गर्ने मन्त्रालय:

1. रक्षा: ८१.७२%

2. भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात: ५९.६६%

कुल पुँजीगत खर्च:

- कुल विनियोजित बजेट: ३ खर्ब २ अर्ब

- कुल खर्च: १ खर्ब ४८ अर्ब ५० करोड (४९.१६%)

मन्त्रालयगत पुँजीगत खर्चको विस्तृत विवरण:

- संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन: विनियोजित बजेट २३ करोड ४४ लाख, खर्च २ करोड २१ लाख (९.४४%)

- महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक: विनियोजित बजेट १२ करोड २५ लाख, खर्च १ करोड ३१ लाख (१०.५०%)

- सञ्चार तथा सूचना प्रविधि: विनियोजित बजेट ३२ करोड १० लाख, खर्च ३ करोड ७१ लाख (११.५८%)

- उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति: विनियोजित बजेट ३ अर्ब ४९ करोड ५८ लाख, खर्च ५९ करोड २४ लाख (१६.९७%)

- अर्थ: विनियोजित बजेट ३ अर्ब ६८ करोड ९९ लाख, खर्च १ अर्ब २ करोड २३ लाख (२७.६०%)

- प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय: विनियोजित बजेट ३ अर्ब ६८ करोड ९९ लाख, खर्च १ अर्ब २ करोड २४ लाख (२७.६१%)

- शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि: विनियोजित बजेट ५ अर्ब १६ करोड २६ लाख, खर्च १ अर्ब ४४ करोड २५ लाख (२७.९४%)

- रक्षा: विनियोजित बजेट ५ अर्ब ६७ करोड १२ लाख, खर्च ४ अर्ब ६३ करोड ४२ लाख (८१.७२%)

- भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात: विनियोजित बजेट १ खर्ब २८ अर्ब ९७ करोड, खर्च ७६ अर्ब ९५ करोड ८२ लाख (५९.६६%)

निष्कर्ष:

असार १८ सम्म विभिन्न मन्त्रालयहरूको पुँजीगत खर्चको अवस्था निकै कमजोर छ। संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन, महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक, सञ्चार तथा सूचना प्रविधि, उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयहरूको खर्च अत्यन्तै न्यून छ। यस्तै, भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले सबैभन्दा बढी बजेट विनियोजन पाएको भएता पनि खर्च मात्र ५९.६६ प्रतिशत रहेको छ।

यो विश्लेषणले पुँजीगत खर्चमा सुधारको आवश्यकता र विभिन्न मन्त्रालयहरूको प्रदर्शनमा ध्यान दिनुपर्ने देखाउँछ। नेपालको विकास र समृद्धिका लागि पुँजीगत खर्चलाई समयमै र प्रभावकारी रूपमा प्रयोग गर्न आवश्यक छ।

अन्तिम टिप्पणी:

नेपालको पुँजीगत खर्चलाई प्रभावकारी र समयमै प्रयोग गर्नु आवश्यक छ। यसले देशको विकास र समृद्धिमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउँछ। मन्त्रालयहरूले विनियोजित बजेटलाई प्रभावकारी रूपमा खर्च गर्न योजनाबद्ध र उचित कदम चाल्नुपर्छ। यसले मात्र देशको विकास र जनताको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउन मद्दत पुर्याउँछ।