विदेशी मुद्रा सञ्चिति नयाँ उचाइमा, रेमिट्यान्सको योगदान मुख्य
Author
NEPSE trading
नेपालको विदेशी मुद्रा सञ्चितिले नयाँ कीर्तिमान बनाएको छ। गत वैशाखसम्म सञ्चितिमा उल्लेखनीय वृद्धि हुँदै आएको छ र यो १९ खर्ब ४२ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ पुगेको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकको पछिल्लो प्रतिवेदनले यो वृद्धि मुख्य रूपमा रेमिट्यान्सको निरन्तर वृद्धिका कारण भएको बताएको छ।
प्रमुख बुँदाहरू:
- रेमिट्यान्स प्रवाह: वैशाखमा नेपालले १ खर्ब १६ अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्स प्राप्त गरेको छ। अघिल्लो महिना (चैत)को तुलनामा केही घटे पनि यो गत वर्षको तुलनामा २३.४ प्रतिशतले बढी हो। चालु आर्थिक वर्षका पहिलो १० महिनामा कुल ११ खर्ब ९८ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ रेमिट्यान्स भित्रिएको छ, जसमा गत वर्षको तुलनामा १९.२ प्रतिशतको वृद्धि भएको छ।
- विदेशी मुद्रा सञ्चिति: विदेशी मुद्रा सञ्चिति १४ अर्ब ५४ करोड अमेरिकी डलर पुगेको छ, जसमा गत आर्थिक वर्षको अन्त्यको तुलनामा २४.२ प्रतिशतको वृद्धि भएको छ। यो सञ्चितिले १५.१ महिना सम्मको वस्तु आयात र १२.६ महिना सम्मको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त रहेको छ।
वृद्धि का कारणहरू:
1. रेमिट्यान्स प्रवाह: पछिल्ला डेढ वर्षदेखि हरेक महिना १ खर्बभन्दा बढी रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिँदै आएको छ। विशेषगरी असोजमा सबैभन्दा धेरै १ खर्ब ३७ अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्स प्राप्त भएको थियो भने माघमा १ खर्ब ५ अर्ब रुपैयाँ मात्र प्राप्त भएको थियो।
2. नीतिगत उपायहरू: सरकारले आयात घटाउन विभिन्न नीतिगत उपायहरू लागू गरेको छ, जसले सञ्चितिमा वृद्धि गर्न मद्दत गरेको छ। यद्यपि पर्यटन क्षेत्रमा केही सुधार देखिएको भए पनि निर्यात र वैदेशिक सहयोग अझै कमजोर छ।
असर र भविष्यको दृष्टिकोण:
- आर्थिक स्थिरता: उच्च विदेशी मुद्रा सञ्चितिलाई आर्थिक स्थिरताको सूचक मानिन्छ। यसले आयात र विदेशी लगानी फिर्ताको लागि आवश्यक रकम प्रदान गर्दछ।
- चुनौतीहरू: पूर्व अर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेका अनुसार सञ्चिति मुख्यतः बाह्य कारणले वृद्धि भएको हो, आन्तरिक आर्थिक नीतिहरूको कारणले होइन। उच्च सञ्चिति लाभदायक भए तापनि राम्रो अर्थतन्त्रको लागि धेरै सूचकहरू बलियो हुन आवश्यक छ।
- सरकारी खर्च: पर्याप्त सञ्चिति हुँदाहुँदै पनि सरकारी खर्च कम हुनुले आन्तरिक आर्थिक वृद्धिमा बाधा पुर्याएको छ। विश्लेषकहरूका अनुसार, सरकारलाई पूर्वाधार र उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानी बढाउन आवश्यक छ।
निष्कर्ष:
नेपालको विदेशी मुद्रा सञ्चिति रेमिट्यान्सको कारणले नयाँ उचाइमा पुगेको छ। यद्यपि, रेमिट्यान्समा निर्भरता र आन्तरिक आर्थिक नीतिहरूको अभाव चुनौतीपूर्ण छन्। दीर्घकालीन वृद्धिका लागि सरकारले विकास खर्च र आर्थिक विविधीकरणमा ध्यान दिनुपर्ने छ।
विदेशी मुद्रा सञ्चिति उच्च हुनुले सरकारलाई विकास खर्च गर्ने अवसर प्रदान गरेको छ, तर खर्च गर्न नसक्दा आन्तरिक अर्थतन्त्रमा सुधार आउन सकेको छैन। दीर्घकालीन स्थिरताका लागि रणनीतिक लगानी र नीतिगत सुधार आवश्यक छन्।
