नेपालको सेयर बजार: सुधारको खाँचो र नयाँ नेतृत्वको चुनौती
Author
Dipesh Ghimire
नेपालको धितोपत्र बोर्डले नयाँ अध्यक्ष सन्तोषनारायण श्रेष्ठको नियुक्तिसँगै सेयर बजारको भविष्यलाई नयाँ आशाको आँखाले हेरिएको छ। सेयर बजार नेपालको आर्थिक विकासको प्रमुख स्तम्भ बन्ने सम्भावना बोकेको क्षेत्र हो। तर, यसले अहिलेसम्म अपेक्षित विकास गर्न सकेको छैन। यो अवस्थामा, नयाँ नेतृत्वसँग बजार सुधार र विकासको स्पष्ट खाका तयार गर्न र कार्यान्वयन गर्न ठूलो जिम्मेवारी आएको छ।
सेयर बजारका लगानीकर्ताको विश्वास बढाउन र सेयर बजारलाई पारदर्शी, आधुनिक, र सबैका लागि पहुँचयोग्य बनाउन बोर्डले ठोस रणनीति अघि सार्नुपर्ने छ। प्राथमिक बजार सुधारका लागि, म्युचुअल फन्डलाई अनावश्यक रूपमा प्राथमिक सेयरमा छुट्याउनुपर्ने नियम खारेज गर्नु, १० कित्ता बाँडफाँट नीति संस्थागत गर्नु, र बुक बिल्डिङ प्रक्रिया पारदर्शी बनाउनु प्रमुख प्राथमिकता हुनुपर्छ।
त्यसैगरी, दोस्रो बजार सुधारका लागि, इन्ट्रा डे कारोबारको शीघ्र कार्यान्वयन, लगानीकर्ताका खातामा कारोबारको वास्तविक जानकारी तुरुन्त उपलब्ध गराउने व्यवस्था, र सानो पूँजीका लगानीकर्तालाई आकर्षित गर्न फ्र्याक्सनल सेयर कारोबार सुरु गर्नु अत्यावश्यक छ। ब्रोकर प्रणालीलाई व्यवस्थित गर्दै, ब्रोकर कम्पनीहरूलाई सार्वजनिक कम्पनीमा परिणत गर्ने र ब्रोकरमार्फत मार्जिन कारोबार सुरु गर्ने व्यवस्था तत्काल लागु गर्नुपर्छ।
सूचना प्रणाली र सीडीएसको आधुनिकीकरणमा, सेयर बजारसँग सम्बन्धित सम्पूर्ण जानकारी एउटै प्रणालीमा उपलब्ध गराउने, म्युचुअल फन्ड र सेयर लाभांश वितरण प्रक्रिया सरल बनाउने, र लगानीकर्तालाई आवश्यक सेवा डिजिटल माध्यमबाट सहजै उपलब्ध गराउने काम गर्नुपर्छ।
धितोपत्र बजारलाई वास्तविक अर्थमा सबैका लागि उपयोगी बनाउन, बोर्डले नयाँ वित्तीय विकल्पहरू, जस्तै ETF, बन्ड फन्ड, र सर्टसेल जस्ता उपकरणहरूलाई बजारमा ल्याउन पहल गर्नुपर्छ। त्यस्तै, देशभरका साना तथा ठूला लगानीकर्ताको पहुँच विस्तार गर्न ग्रामीण क्षेत्रसम्म सेयर कारोबार प्रणाली पुर्याउनु समयको माग हो।
नयाँ अध्यक्षले यी कामहरूको सफल कार्यान्वयन गर्दै लगानीकर्ताको विश्वास पुनःस्थापित गर्न सके, सेयर बजार नेपालको आर्थिक विकासको महत्वपूर्ण आधारस्तम्भ बन्ने छ। सुधारका यी योजनाले केवल बजारलाई मात्र होइन, देशको समग्र आर्थिक संरचनालाई पनि मजबुत बनाउनेछ। तर, यो सब सम्भव गर्न नेतृत्वसँग स्पष्ट दृष्टि, दृढता, र पारदर्शिता हुनु अपरिहार्य छ।
नेपालको सेयर बजार सुधारमा यो नयाँ सुरुआतलाई इतिहासकै महत्वपूर्ण अध्याय बनाउन नेतृत्व र सरोकारवालाले सामूहिक प्रयास गर्नुपर्छ।
