राष्ट्र बैंकले भुक्तानी सेवा प्रदायकहरूका लागि निर्देशन कडा बनायो: ग्राहक र एजेन्टहरूका लागि यसको अर्थ के हो?
Author
NEPSE trading
काठमाडौं, नेपाल: नेपाल राष्ट्र बैंक (एनआरबी) ले भुक्तानी प्रणालीसम्बन्धी एकीकृत निर्देशन २०८० मा संशोधन गर्दै भुक्तानी सेवा प्रदायक (पीएसपी) र उनीहरूका आधिकारिक प्रतिनिधिहरूलाई लक्षित गर्दै नयाँ नियमहरू लागू गरेको छ। यी नियमहरूले नेपालको डिजिटल भुक्तानी प्रणालीलाई पारदर्शी, सुरक्षित, र ग्राहकमैत्री बनाउने उद्देश्य राखेका छन्।
नयाँ संशोधनका मुख्य प्रावधानहरू
दैनिक कारोबार सीमा र प्रतिवेदन अनिवार्य
अब भुक्तानी सेवा प्रदायकहरूले आफ्ना आधिकारिक प्रतिनिधिहरूका लागि दैनिक कारोबारको सीमा निर्धारण गर्न सक्छन्। प्रतिनिधिहरूले सम्पूर्ण कारोबारको विवरण राख्नुपर्नेछ भने पीएसपीहरूले त्रैमासिक रूपमा सञ्चालक समितिमा प्रतिवेदन पेश गर्नुपर्नेछ। यसका साथै, अर्धवार्षिक प्रतिवेदन राष्ट्र बैंकमा बुझाउनुपर्नेछ।प्रतिनिधि नियुक्तिमा कडा मापदण्ड
आधिकारिक प्रतिनिधि नियुक्त गर्दा व्यक्तिगत र व्यावसायिक विवरणको विस्तृत अध्ययन गर्नुपर्नेछ। बैंकमा कालोसूचीमा नरहेको र कुनै आपराधिक पृष्ठभूमि नभएको प्रमाण अनिवार्य गरिएको छ।सब-एजेन्ट प्रतिबन्धित
प्रतिनिधिहरूले थप सब-एजेन्ट नियुक्त गर्न नपाउने व्यवस्था गरिएको छ। यसले प्रत्यक्ष निगरानी र जिम्मेवारी सुनिश्चित गर्दछ।ग्राहकमैत्री नियमहरू
सेवाग्राहीबाट कुनै अतिरिक्त शुल्क लिन पाइने छैन। प्रतिनिधिहरूले ग्राहकको वालेटमार्फत मात्र कारोबार गर्नुपर्नेछ। यसले पारदर्शिता र विश्वास बढाउनेछ।निगरानी र पालना सुनिश्चितता
मर्चेन्ट र प्रतिनिधिहरूको कारोबार विवरण छुट्टाछुट्टै राख्नुपर्नेछ। मासिक रूपमा बढी कारोबार गर्ने १०० प्रतिनिधिको विवरण राष्ट्र बैंकमा पेश गर्नुपर्नेछ।नियम उल्लङ्घनका लागि समयसीमा
तीन महिनाभित्र सबै प्रतिनिधिहरूलाई आधिकारिक रूपमा नियमित गर्नुपर्ने वा सम्झौता रद्द गरी सेवा बन्द गर्नुपर्नेछ।
ग्राहकका लागि
नयाँ नियमहरूले ग्राहकलाई थप सुरक्षा र पारदर्शिता प्रदान गर्नेछन्। अतिरिक्त शुल्कमा प्रतिबन्ध र व्यवसायिक मापदण्डका कारण सेवाहरू थप भरपर्दो र किफायती हुनेछन्।
प्रतिनिधिहरूका लागि
प्रतिनिधिहरूलाई कडा प्रक्रिया र नियमहरूको पालना गर्नुपर्नेछ। यसले उनीहरूको जिम्मेवारी बढाए पनि दीर्घकालमा सेवा गुणस्तर सुधार गर्न मद्दत गर्नेछ।
भुक्तानी सेवा प्रदायकहरूका लागि
पीएसपीहरूले अब आफ्ना प्रतिनिधिहरूको कडा निगरानी राख्नुपर्नेछ। मासिक रूपमा विवरण संकलन र प्रतिवेदन पेश गर्नु चुनौतीपूर्ण भए पनि यसले समग्र भुक्तानी प्रणालीको विश्वसनीयता बढाउनेछ।
डिजिटल अर्थतन्त्रका लागि
नयाँ निर्देशनले डिजिटल भुक्तानी प्रणालीलाई व्यवस्थित र सुरक्षित बनाउने दिशामा राष्ट्र बैंकको प्रतिबद्धता देखाउँछ। कडा नियमहरूले जोखिम कम गर्दै डिजिटल भुक्तानीको स्वीकार्यता र विश्वास बढाउने अपेक्षा गरिएको छ।
निष्कर्ष
नेपाल राष्ट्र बैंकले ल्याएका यी निर्देशहरू डिजिटल भुक्तानी प्रणालीलाई पारदर्शी, सुरक्षित, र भरपर्दो बनाउने दिशामा महत्वपूर्ण कदम हुन्। पीएसपी र एजेन्टहरूका लागि सुरुवाती चरणमा चुनौतीपूर्ण भए पनि यी नियमहरूले दीर्घकालमा डिजिटल भुक्तानी प्रणालीको विकासलाई गति दिनेछ। ग्राहक र व्यवसाय दुवैको लागि लाभदायक हुने यस व्यवस्थाले नेपालको डिजिटल अर्थतन्त्रलाई नयाँ उचाइमा पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
