इरान–इजरायल द्वन्द्वको सम्भावित आर्थिक प्रभाव
Author
Dipesh Ghimire
इरान र इजरायलबीचको द्वन्द्वले विश्व अर्थतन्त्रमा गहिरो असर पार्न सक्छ। यो विशेष गरी ऊर्जा, व्यापार, र वित्तीय बजारहरूमा देखिनेछ। तल सम्भावित प्रमुख आर्थिक प्रभावहरूको विवरण प्रस्तुत गरिएको छ:
१. ऊर्जाको मूल्यवृद्धि
तेल आपूर्तिमा अवरोध: इरान विश्वको प्रमुख तेल उत्पादक राष्ट्र भएकोले कुनै पनि द्वन्द्वले तेल उत्पादन र निर्यातमा अवरोध पुर्याउन सक्छ। यसले विश्वभर तेलको मूल्यमा तीव्र वृद्धि गराउन सक्छ।
मुद्रास्फीति: तेलको मूल्यवृद्धिले यातायात र निर्माण लागत बढाउँछ, जसले मुद्रास्फीतिलाई थप बल दिन्छ। विशेषगरी भारत र युरोपेली राष्ट्रहरूजस्ता तेल आयातमा निर्भर देशहरूलाई गम्भीर असर पुग्न सक्छ।
२. वैश्विक व्यापारमा अवरोध
आपूर्ति श्रृंखलामा अस्थिरता: द्वन्द्वले होर्मुजको जलडमरुमा अवरोध पुर्याउन सक्छ, जहाँ विश्वव्यापी तेल ढुवानीको महत्वपूर्ण मार्ग छ। यसले आपूर्ति श्रृंखलामा अवरोध सिर्जना गरी वस्तुहरू र कच्चा पदार्थको मूल्य बढ्न सक्छ।
वैश्विक वृद्धिमा मन्दी: द्वन्द्वले उपभोक्ता र व्यापारिक विश्वासमा गिरावट ल्याउँछ, जसले विश्वव्यापी आर्थिक वृद्धिलाई मन्द बनाउँछ। उड्डयन, पर्यटन, र निर्माण उद्योगहरूमा प्रत्यक्ष असर देखिन सक्छ।
३. वित्तीय बजारहरूमा अस्थिरता
सेयर बजारमा उतारचढाव: भू-राजनीतिक द्वन्द्वहरूले सेयर बजारमा अस्थिरता ल्याउँछ। लगानीकर्ताहरू सुरक्षित सम्पत्तिहरू, जस्तै बन्ड र सुनमा लगानी बढाउन सक्छन्, जसले सेयर बजारमा गिरावट ल्याउँछ।
विदेशी लगानीको बहिर्गमन: द्वन्द्वले भारत र ब्राजिल जस्ता उदाउँदा बजारहरूमा विदेशी लगानीकर्ताहरूलाई पूँजी फिर्ता गर्न प्रेरित गर्न सक्छ, जसले स्थानीय मुद्रामा अवमूल्यन र तरलता संकुचनको अवस्था सिर्जना गर्न सक्छ।
४. मूल्य घटाउने नीतिमा प्रभाव
केन्द्रीय बैंकहरूको रणनीति परिवर्तन: तेलको मूल्यवृद्धि र मुद्रास्फीतिले विश्वभरका केन्द्रीय बैंकहरूलाई ब्याज दर घटाउने योजना पुनर्विचार गर्न बाध्य बनाउँछ। यसले मुद्रास्फीति नियन्त्रणका लागि कडा मौद्रिक नीति अपनाउन सक्छ, जसले आर्थिक सुधारलाई सुस्त बनाउँछ।
५. वस्तुहरूको मूल्यमा असर
सुनको मूल्य वृद्धि: द्वन्द्वले सुरक्षित सम्पत्तिमा लगानी बढाउँछ, जसले सुनको मूल्य उच्च बिन्दुमा पुर्याउँछ।
अन्य वस्तुहरूको उतारचढाव: प्राकृतिक ग्यास, गहुँ, र धातुहरू जस्ता वस्तुहरूको मूल्य पनि द्वन्द्वको कारण आपूर्ति श्रृंखला अवरोध र बजार अनिश्चितताका कारण प्रभावित हुन सक्छ।
६. क्षेत्रीय प्रभाव
मध्य पूर्वको अर्थतन्त्रमा असर: द्वन्द्वले मध्य पूर्वका देशहरूमा पूर्वाधार क्षति, तेल उत्पादनमा अवरोध, र लगानीकर्ताहरूको विश्वास घटाउन सक्छ। खाडी राष्ट्रहरूको तेलमा निर्भर अर्थतन्त्रमा प्रत्यक्ष असर पर्न सक्छ।
वैश्विक कूटनीतिक सम्बन्धमा तनाव: प्रमुख विश्व शक्तिहरू, विशेष गरी अमेरिका, रूस, र चीनबीच कूटनीतिक तनाव बढ्न सक्छ, यदि उनीहरू प्रत्यक्ष रूपमा द्वन्द्वमा संलग्न भएमा।
निष्कर्ष
इरान र इजरायलबीचको द्वन्द्वले विश्व अर्थतन्त्रमा गहिरो प्रभाव पार्न सक्छ। ऊर्जा मूल्यमा वृद्धि, मुद्रास्फीति, वित्तीय बजारमा अस्थिरता, र व्यापार आपूर्ति श्रृंखलामा अवरोधले विश्वव्यापी आर्थिक वृद्धि मन्द गर्न सक्छ। केन्द्रीय बैंकहरूले मौद्रिक नीतिहरूलाई पुनर्विचार गर्नुपर्ने स्थिति आउन सक्छ।
