नेपाली बैंकिङ प्रणालीमा निक्षेप वृद्धि, वित्तीय तरलता सुधारको संकेत

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा पछिल्ला केही वर्षहरूमा उल्लेखनीय सुधार देखिएको छ, जसको प्रमुख संकेत हो कुल निक्षेपको निरन्तर वृद्धि। हालै सार्वजनिक भएको तथ्यांकअनुसार, २०८१ सालको वैशाख मसान्तसम्म देशको कुल बैंक निक्षेप ६८२०.९ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। यो अघिल्लो वर्षको यही अवधिको ६११९.१ अर्ब रुपैयाँ निक्षेपको तुलनामा ७०१.८ अर्ब रुपैयाँ ले वृद्धि भएको हो, जुन करिब ११.५% को वार्षिक वृद्धिदर हो।

विगत पाँच वर्षको वार्षिक तथ्यांक हेर्दा पनि बैंक निक्षेपमा निरन्तर वृद्धि देखिन्छ। २०७६/७७ मा ३८३९.७ अर्ब रुपैयाँ रहेको कुल निक्षेप २०७९/८० मा ६४५२.४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। खासगरी कोभिड महामारीपछिको पुनरुत्थान काल (२०७८/७९ र २०७९/८०) मा बैंकिङ प्रणालीप्रति जनविश्वास बढेको स्पष्ट देखिन्छ। २०७७/७८ मा ४६६२.७ अर्ब र २०७८/७९ मा ५०८२.८ अर्ब को वृद्धि क्रमशः देखिएको हो।

२०७९/८० को अन्त्यमा ६४५२.४ अर्ब निक्षेप रहेको भए पनि २०८० को वैशाख मसान्तसम्ममा यो केही घटेर ६११९.१ अर्ब मा झरेको थियो। यो गिरावटको सम्भावित कारण आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर देखिने मौसमी खर्च, कर भुक्तानी लगायतका कारण हुन सक्छन्। यद्यपि त्यसपछिको पुन: वृद्धिले २०८१ को वैशाख मसान्तसम्म निक्षेपलाई नयाँ उचाइमा पुर्‍याएको छ।

निक्षेप वृद्धिले बैंकहरूलाई आन्तरिक ऋण विस्तारको क्षमता बढाउन सहयोग पुग्नेछ, जसले समग्र आर्थिक गतिविधिमा गतिशीलता ल्याउने अपेक्षा गर्न सकिन्छ। साथै, बैंकिङ पहुँच विस्तार, विप्रेषणको स्थायित्व, मुद्रास्फीतिमा नियन्त्रण र जनताको औपचारिक वित्तीय प्रणालीप्रतिको भरोसाको प्रतिफलस्वरूप यो वृद्धि देखिएको हो।

निष्कर्षमा, बैंक निक्षेपको यो वृद्धिले नेपालमा वित्तीय स्थायित्व कायम राख्न र भविष्यमा आर्थिक वृद्धिको बलियो आधार तयार गर्न सहयोग पुर्‍याउने संकेत देखिन्छ।