एससिओ शिखर सम्मेलनमा चीनले विकास बैंक स्थापना अघि बढाउने घोषणा

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले सोमबार चियानजिनमा आयोजित साङ्घाई सहयोग सङ्गठन (एससिओ) को वार्षिक शिखर सम्मेलनमा एससिओ विकास बैंकको स्थापना प्रक्रियालाई तीव्र बनाउन चीनले प्रयास गर्ने बताएका छन्।

फोरममा सम्बोधन गर्दै उनले विश्व अवस्था जटिल र अशान्त बन्दै गएको उल्लेख गर्दै सदस्य राष्ट्रहरूले सुरक्षा र विकाससम्बन्धी चुनौतीपूर्ण जिम्मेवारीको सामना गरिरहेको बताए। साथै, उनले आगामी तीन वर्षमा एससिओ सदस्य राष्ट्रहरूलाई एक अर्ब ४० करोड डलर ऋण उपलब्ध गराउने प्रतिबद्धता जनाए, तर यो रकम नयाँ बैंकका लागि मात्र नभएको स्पष्ट गरे।

यस शिखर सम्मेलनमा चीन, रुस, भारत, इरानसहितका देशका शीर्ष नेताहरू सहभागी छन्। सन् २००१ मा स्थापना भएको एससिओमा हाल १० सदस्य राष्ट्र, अफगानिस्तान र मङ्गोलिया पर्यवेक्षक, तथा १४ अन्य राष्ट्र ‘संवाद साझेदार’का रूपमा छन्।

चीनले यो सम्मेलनलाई कूटनीतिक प्रभाव विस्तार गर्ने अवसरका रूपमा लिएको छ। एससिओ विगतमा मुख्यतः सुरक्षा फोरमको रूपमा चिनिए पनि, चीनले विकास बैंक र ऋणमार्फत यसलाई आर्थिक र विकास सहयोगको मञ्चमा रूपान्तरण गर्ने संकेत दिएको छ।

यता, रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले पनि शिखर सम्मेलनअघिको सम्बोधनमा चीन–रुस साझेदारीलाई जोड दिँदै ‘भेदभावपूर्ण प्रतिबन्धहरू’को विरोध गर्ने बताएका छन्। उनले अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय संस्थाहरूमा सुधारको माग गर्दै वित्तलाई नव–उपनिवेशवादको साधनका रूपमा प्रयोग नगर्नुपर्ने धारणा राखे।

तर विज्ञहरूका अनुसार एससिओ अझै मुख्यतया सुरक्षा प्राथमिकतामा केन्द्रित छ। आलोचकहरूले यसलाई अधिनायकवादी शासनलाई बलियो बनाउने अभ्यासका रूपमा समेत व्याख्या गर्ने गरेका छन्।

तथापि, चीनको ताजा कूटनीतिक सक्रियता र विकास बैंक स्थापनाको प्रस्तावले एससिओलाई भविष्यमा बढी प्रभावकारी मञ्च बनाउन सक्ने अनुमान गरिएको छ।