नेपालको अर्थतन्त्रमा पुनःउत्थानको प्रारम्भिक सङ्केत: ‘आईएमएफ’
Author
NEPSE trading
अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले नेपालको अर्थतन्त्रमा सुधारका प्रारम्भिक सङ्केत देखिए तापनि अझै केही क्षेत्रमा सुधारको पहल आवश्यक रहेको जनाएको छ। श्रीलङ्काका लागि आईएमएफको आवासीय प्रतिनिधि सारवत् जहाँको नेतृत्वमा नेपाल भ्रमणमा रहेको आईएमएफ टोलीले सेप्टेम्बर ११ देखि २२ सम्मको भ्रमणपछि प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै नेपालको समष्टिगत आर्थिक स्थितिको समीक्षा गरेको हो।
आर्थिक सुधारको प्रारम्भिक सङ्केत:
आयातमा वृद्धि, कर सङ्कलनमा सुधार, सार्वजनिक लगानीमा वृद्धि।
कर्जा विस्तारमा सुधार, मुद्रास्फीति घट्दै, र विदेशी मुद्राको सञ्चिति बढ्दै।
विप्रेषण आप्रवाह, पर्यटनको पुनरागमन, र आयातको घट्दो अंश मुख्य कारण।
थप सुधारका लागि आवश्यक कदमहरू:
सार्वजनिक लगानी कार्यान्वयनमा सुदृढता: लगानीलाई प्रभावकारी बनाउन कार्यान्वयन प्रक्रियामा सुधार।
आन्तरिक राजस्व सङ्कलन सशक्तिकरण: आन्तरिक राजस्वमा सुधार गरी आर्थिक स्रोतको सुदृढीकरण।
अनुदान वितरण प्रभावकारी बनाउने: छरितो र पारदर्शी अनुदान प्रणालीको विकास।
वाणिज्य बैंकहरूको कर्जा पोर्टफोलियो समीक्षा: आईएमएफले नेपालमा इसिएफ (विस्तारित कर्जा सुविधा) कार्यक्रम अन्तर्गत १० ठूला वाणिज्य बैंकहरूको कर्जा पोर्टफोलियो समीक्षा (सिपिआर) गर्नुपर्ने शर्त राखेको थियो। नेपाल राष्ट्र बैंकले यो प्रक्रिया अघि बढाउन प्रयास गरेको भए पनि आर्थिक र प्राविधिक मूल्याङ्कनमा कुनै पनि कम्पनी योग्य नठहरिएकोले प्रक्रिया रद्ध भएको थियो। आईएमएफले ठूला बैंकहरूको ‘सिपिआर’ आवश्यक रहेको बताउँदै बैंकहरूको ऋण व्यवस्थापन र खराब कर्जा निगरानीमा निरन्तरता दिनुपर्नेमा जोड दिएको छ।
बचत र ऋण सहकारी संस्थाको सुधार: सहकारी संस्थामा रहेका समस्याहरू समाधान गर्न प्राथमिकता दिनुपर्ने।
मनी लाउण्डरिङ ऐन संशोधन: सम्पत्ति शुद्धीकरण सम्बन्धी ऐनको संशोधन सकारात्मक कदम भएको, साथै राष्ट्र बैंक ऐनमा पनि सुधार आवश्यक।
राष्ट्र बैंकको बाह्य लेखापरीक्षण: लेखापरीक्षणलाई पारदर्शी बनाउन राष्ट्र बैंक ऐनमा संशोधनको आवश्यकता।
आईएमएफ टोलीले नेपालमा रहँदा उपप्रधानमन्त्री तथा अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेल, नेपाल राष्ट्र बैंकका गर्भनर महाप्रसाद अधिकारी, राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा. शिवराज अधिकारी लगायतका उच्च अधिकारीहरूसँग छलफल गरेको थियो। साथै, निजी क्षेत्रका प्रतिनिधि र विकास साझेदारसँग पनि भेटघाट गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।
आईएमएफले जारी गरेको विज्ञप्तिमा नेपालले आर्थिक सुधारका लागि उल्लेख्य काम गरेको भए पनि आगामी दिनमा अझै सुधारका महत्वपूर्ण पहल गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको जनाइएको छ।
