मौद्रिक नीति: बैंकको नाफामा उछाल, नीतिहरू यथावत्, बैंकहरूलाई ४ अर्ब ८२ करोड थप लाभ
Author
Nepse trading
नेपाल राष्ट्र बैंकले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को मौद्रिक नीतिको अर्धवार्षिक समीक्षा सार्वजनिक गरेको छ। यो समीक्षाले मूल्य स्थिरता, बाह्य क्षेत्र सन्तुलन र आर्थिक वृद्धिलाई प्राथमिकता दिँदै स्टक बजार र पूँजी बजारमा प्रभाव पार्ने नीतिगत व्यवस्थाहरू कायम राखेको छ। गत साउन ११ मा जारी मौद्रिक नीति र मंसिर १४ मा भएको पहिलो त्रैमासिक समीक्षाको तुलनामा यो अर्धवार्षिक समीक्षाले सजगतापूर्वक लचिलो कार्यदिशालाई निरन्तरता दिएको छ। यहाँ स्टक बजार र पूँजी बजारसँग सम्बन्धित प्रमुख बुँदाहरू र तिनको प्रभावको विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा
चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनाको औसत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ४.९७% रहेको छ, जुन गत वर्षको सोही अवधिको ५.४४% भन्दा कम हो। समीक्षाले वार्षिक मुद्रास्फीतिलाई ५% को हाराहारीमा राख्ने लक्ष्य राखेको छ। यसले ब्याजदरमा स्थिरता कायम गर्दै लगानीमैत्री वातावरण बनाउन सहयोग पुग्ने अपेक्षा छ, जुन स्टक बजारका लागि सकारात्मक संकेत हो।
ब्याजदर करिडोर यथावत
नीतिगत दर ५%, निक्षेप संकलन दर ३%, र बैंक दर ६.५% लाई यथावत राखिएको छ। माघमा भारित औसत अन्तरबैंक दर ३% मा स्थिर रहेकोले तरलता सहज भएको देखिन्छ। यसले बैंकहरूको कर्जा प्रवाह क्षमता बढाउन र स्टक बजारमा लगानीको जोखिम कम गर्न सहयोग गर्नेछ।
कर्जा र निक्षेप वृद्धिमा सुस्तता
विस्तृत मुद्राप्रदाय १२% को लक्ष्यको तुलनामा १०.२% र निजी क्षेत्रतर्फको कर्जा वृद्धि १२.५% को लक्ष्यको तुलनामा ७% मात्र भएको छ। निक्षेप वृद्धि भने ९.९% ले बढेको छ। यद्यपि, कर्जा विस्तार सुस्त भए पनि औद्योगिक उत्पादन, निर्माण र व्यापार क्षेत्रमा कर्जा बढेकोले बजारमा सकारात्मक प्रभाव पर्न सक्छ।
निष्क्रिय कर्जा अनुपातमा वृद्धि
बैंकहरूको निष्क्रिय कर्जा अनुपात २०८० पुसको ३.७३% बाट २०८१ पुसमा ४.९२% पुगेको छ। वाणिज्य बैंकहरूको ४.७३%, विकास बैंकको ५.११%, र वित्त कम्पनीको १२.८५% रहेको निष्क्रिय कर्जाले वित्तीय क्षेत्रको जोखिम बढाएको छ। यसले स्टक बजारमा बैंकिङ समूहको शेयर मूल्यमा दबाब पार्न सक्छ।
ब्याजदरमा कमी
वाणिज्य बैंकहरूको औसत आधार दर २०८० पुसको ९.३५% बाट २०८१ पुसमा ६.६५% मा झरेको छ। निक्षेपको भारित औसत ब्याजदर ७.३२% बाट ४.७५% र कर्जाको ब्याजदर ११.३८% बाट ८.६९% मा घटेको छ। ब्याजदर घट्नुले कम्पनीहरूको नाफा बढाउन र शेयर बजारमा लगानी आकर्षित गर्न सहयोग गर्नेछ।
नीतिगत सुधार
असल कर्जाको नोक्सानी व्यवस्था १.१०% बाट १% मा झारिएको छ भने व्यक्तिगत र विद्युतीय सवारीको ऋण मूल्य अनुपात ६०% कायम गरिएको छ। लघुवित्तको ब्याजदर २०८२ जेठबाट आधार दरसँग जोडिनेछ। यी सुधारले वित्तीय क्षेत्रमा तरलता बढाउन र बजारलाई चलायमान बनाउन मद्दत गर्नेछ।
गत मौद्रिक नीति र अर्धवार्षिक समीक्षाको तुलना
गत नीति: साउनमा जारी मौद्रिक नीतिले आर्थिक वृद्धिलाई प्राथमिकता दिँदै ब्याजदर करिडोर र तरलता व्यवस्थापनमा जोड दिएको थियो। कर्जा विस्तार १२.५% र मुद्राप्रदाय १२% को लक्ष्य राखिएको थियो।
अर्धवार्षिक समीक्षा: लक्ष्यभन्दा कम कर्जा विस्तार (७%) र मुद्राप्रदाय (१०.२%) भए पनि नीतिगत दर र ब्याजदर करिडोर यथावत राखेर स्थिरता कायम गर्ने प्रयास गरिएको छ। निष्क्रिय कर्जा व्यवस्थापन र ब्याजदर घटाउने कदमले बजारलाई थप सहज बनाउने संकेत गरेको छ।
स्टक र पूँजी बजारमा प्रभाव
सकारात्मक पक्ष: ब्याजदर घट्नु, तरलता सहज हुनु र मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा रहनुले स्टक बजारमा लगानीको वातावरण सुध्रने देखिन्छ। औद्योगिक र निर्माण क्षेत्रमा कर्जा वृद्धिले यी क्षेत्रका कम्पनीहरूको शेयरमा चमक आउन सक्छ।
चुनौती: निष्क्रिय कर्जाको वृद्धि र कर्जा विस्तारमा सुस्तताले बैंकिङ समूहको शेयरमा दबाब पर्न सक्छ। विप्रेषण वृद्धिदर एकल अंकमा सीमित हुनुले पनि बजारमा तरलताको जोखिम कायमै छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को मौद्रिक नीतिको अर्धवार्षिक समीक्षाले स्टक बजार र पूँजी बजारका लागि मिश्रित प्रभाव पार्ने देखिन्छ। ब्याजदरमा आएको कमी र नीतिगत स्थिरताले लगानीकर्ताको मनोबल बढाउन सक्छ भने निष्क्रिय कर्जा र सुस्त कर्जा विस्तारले केही चुनौती थप्न सक्छ। समीक्षाले आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य हासिल गर्न सहयोग पुग्ने अपेक्षा गरेको छ, जसले दीर्घकालमा स्टक बजारलाई बलियो बनाउन सक्छ। लगानीकर्ताहरूले बैंकिङ समूहको जोखिमलाई ध्यान दिँदै औद्योगिक र व्यापारिक क्षेत्रका अवसरहरूमा फोकस गर्नु उपयुक्त हुने देखिन्छ।
