नवप्रवर्तनलाई प्रवर्द्धन गर्न राष्ट्र बैंकद्वारा ‘नियामक स्यान्डबक्स’ सम्बन्धी निर्देशिका मस्यौदा सार्वजनिक

नेपाल राष्ट्र बैंकले वित्तीय क्षेत्रमा नवीनतम प्रविधि र सेवाहरूको विकासलाई प्रोत्साहन गर्न ‘नियामक स्यान्डबक्स’ सम्बन्धी निर्देशिकाको मस्यौदा तयार पारेको छ। यो पहलले नेपालको वित्तीय प्रणालीलाई थप आधुनिक, समावेशी र प्रविधिमैत्री बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।

नियामक स्यान्डबक्स भनेको नियन्त्रित परीक्षण वातावरण हो, जहाँ नियामक निकायको प्रत्यक्ष निगरानीमा नयाँ वित्तीय सेवा, उत्पादन वा व्यावसायिक मोडेलहरूलाई सीमित अवधिमा परीक्षण गर्न अनुमति दिइन्छ। यसले फिनटेक कम्पनी, बैंक तथा अन्य नवप्रवर्तकहरूलाई नयाँ प्रविधिको सम्भाव्यता र जोखिम मूल्यांकन गर्न सहयोग पुर्‍याउनेछ।

राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको मस्यौदाका मुख्य बुँदाहरू यसप्रकार छन्:

• नवप्रवर्तनको प्रोत्साहन : ब्लकचेन, कृत्रिम बुद्धिमत्ता जस्ता प्रविधिमा आधारित नयाँ वित्तीय सेवा र उत्पादनहरूलाई प्रवर्द्धन गर्ने।

• जोखिम व्यवस्थापन : परीक्षणको क्रममा साइबर सुरक्षा, उपभोक्ता संरक्षण र वित्तीय स्थिरता जस्ता जोखिमहरूको पहिचान र न्यूनीकरण गर्ने।

• वित्तीय समावेशिता : बैंकिङ सेवाबाट विमुख रहेका वर्ग/समुदायलाई लक्षित सेवा प्रवाहको परीक्षणलाई प्राथमिकता दिने।

• सहकार्यको वातावरण : नियामक, नवप्रवर्तक र वित्तीय संस्थाबीच सहकार्य बढाई वित्तीय क्षेत्रको समग्र विकासमा जोड दिने।

राष्ट्र बैंकले उक्त मस्यौदालाई सरोकारवालाहरूको सुझाव र प्रतिक्रिया संकलनपछि अन्तिम रूप दिने बताएको छ। कार्यान्वयनमा आएपछि यो निर्देशिकाले डिजिटल भुक्तानी प्रणाली, बीमा, लगानी लगायत अन्य क्षेत्रमा उल्लेखनीय परिवर्तन ल्याउने विश्वास गरिएको छ। यो पहलले नेपाललाई डिजिटल अर्थतन्त्रको दिशातर्फ सार्थक उन्मुख गराउने राष्ट्र बैंकको भनाइ छ।