मदिरा र सुर्ती प्रयोगमा ३८% वृद्धि ४६ अर्ब राजस्व : जनस्वास्थ्यमा संकट !

चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो ६ महिनामा नेपालमा बियरको खपत ३८.३१ प्रतिशतले बढेको छ। महालेखा नियन्त्रक कार्यालयका अनुसार बियर, मदिरा र सुर्तीजन्य पदार्थको उत्पादन र खपतमा वृद्धि भएको छ, जसले सरकारको राजस्वमा योगदान पुर्‍याएको छ।

• बियर खपतमा वृद्धि: आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को ६ महिनामा बियरको खपत ३८.३१% ले बढेको छ।

• बियरबाट राजस्व: यो अवधिमा बियरबाट मात्रै १७ अर्ब २५ करोड रुपैयाँ राजस्व संकलन भएको छ।

• मदिराको अन्तःशुल्क: गत वर्षको ५ महिनामा १२ अर्ब ४७ करोड उठेकोमा यो वर्ष सोही अवधिमा १५ अर्ब २६ करोड पुगेको छ।

• सुर्तीजन्य पदार्थको राजस्व: चालु वर्षको ६ महिनामा सुर्तीबाट १३ अर्ब ७९ करोड राजस्व संकलन भएको छ, जुन गत वर्षको १२ अर्ब ९२ करोडभन्दा बढी हो।

• उत्पादन र खपतमा वृद्धि: बियर, मदिरा र सुर्तीजन्य पदार्थको उत्पादन र खपत गत वर्षको तुलनामा बढेको छ।

• स्वास्थ्य समस्या: यी पदार्थको बढ्दो मागले कलेजो रोग, फोक्सोको क्यान्सर, मुटु रोग, मधुमेह, उच्च रक्तचाप र मानसिक रोगहरू जस्ता स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ। साथै, लत लाग्ने जोखिम पनि उच्च छ।

• सामाजिक समस्या: यस्ता वस्तुको अत्यधिक प्रयोगले पारिवारिक हिंसा, दुर्घटना, गरिबी र सामाजिक अस्थिरता बढाउन सक्छ।

• नीति सुझाव: सरकारले राजस्वसँगै स्वास्थ्य र सामाजिक जोखिम न्यूनीकरणका लागि कडा नियम, कर वृद्धि, प्रयोगमा सीमा र जागरूकता अभियान सञ्चालन गर्नुपर्छ।

नेपालमा बियर, मदिरा र सुर्तीजन्य पदार्थको बढ्दो मागले सरकारको राजस्वमा सकारात्मक प्रभाव पारे पनि यसले स्वास्थ्य र सामाजिक क्षेत्रमा गम्भीर चुनौती खडा गरेको छ। छोटो अवधिको आर्थिक लाभका लागि दीर्घकालीन हानिलाई बेवास्ता गर्नु उचित हुँदैन। सरकारले यी वस्तुको नियमन र सचेतनामा जोड दिएर सन्तुलित नीति अवलम्बन गर्न जरुरी छ, नत्र स्वास्थ्य संकट र सामाजिक समस्याले ठूलो रूप लिन सक्छ।