कर्णाली डेभलपमेन्ट बैंकको सुधार यात्रा: राष्ट्र बैंकको कारवाही र वित्तीय स्थिति सुधारको विश्लेषण

नेपाल राष्ट्र बैंक (एनआरबी) ले कर्णाली डेभलपमेन्ट बैंकलाई नयाँ निक्षेप लिन, नयाँ खाता खोल्न र थप कर्जा प्रवाह गर्न रोक लगाएपछि बैंकले आफ्नो वित्तीय स्थितिमा सुधार ल्याउन कदम चालेको दाबी गरेको छ। बैंकको निष्क्रिय कर्जा अनुपात (एनपीएल) ४०.८५ प्रतिशत पुगेर गम्भीर वित्तीय समस्या देखिएपछि राष्ट्र बैंकले कारवाही गरेको थियो। यद्यपि, बैंकले पछिल्लो प्रेस विज्ञप्तिमा सुधारको संकेत गर्दै आफ्नो स्थिति सुधारमा केन्द्रित रहेको बताएको छ।

साउन महिनामा राष्ट्र बैंकको निरीक्षणले बैंकको वित्तीय अवस्था गम्भीर देखिएको थियो। बैंकको नकारात्मक प्राथमिक पूँजी कोष अनुपात (-२५.८७ प्रतिशत) र ४० प्रतिशतभन्दा माथिको एनपीएल अनुपातले गम्भीर समस्या देखाएको थियो। यसले बैंकलाई नयाँ व्यवसाय विस्तारमा रोक लगाएर व्यवस्थापनलाई वित्तीय स्थायित्वमा ध्यान दिन बाध्य बनाएको हो।

बैंकले आफ्नो एनपीएल अनुपात आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा ५९.३९ प्रतिशतबाट २०७९/८१ मा ४०.८५ प्रतिशतमा झारेको दाबी गरेको छ। यसलाई असोज २०८१ सम्म २९.४९ प्रतिशतमा झार्ने लक्ष्य राखिएको छ। यद्यपि, यो स्तर अझै पनि ५ प्रतिशतको नियामक सीमा भन्दा धेरै माथि छ। यसैगरी, कर्जा-निक्षेप अनुपात ६६.१३ प्रतिशतबाट ५५.०२ प्रतिशतमा झारिएको छ भने तरलता-निक्षेप अनुपात ३३.०१ प्रतिशतबाट ३९.१० प्रतिशतमा सुधार गरिएको छ।

वित्तीय सुधारका यी संकेत सकारात्मक भए पनि यसको निरन्तरतामा प्रश्न उठ्न सक्छ। एनपीएल कमी मुख्यतः आक्रामक कर्जा असुलीबाट सम्भव भएको हो, जसले दिगो सुधारको संकेत दिन सक्दैन। प्राथमिक पूँजी कोष अझै गहिरो नकारात्मक अवस्थामा छ, जसले देखाउँछ कि पूँजी पुनर्संरचना वा बाह्य लगानी बिना दीर्घकालीन स्थायित्व हासिल गर्न गाह्रो हुन सक्छ।

कर्णाली डेभलपमेन्ट बैंकको समस्या नेपालको बैंकिङ प्रणालीका व्यापक चुनौतीको झल्को हो। कोभिड-१९ महामारी, घर-जग्गा कारोबारको मन्दी र आर्थिक सुस्तताले बैंकहरूको सम्पत्ति गुणस्तरमा नकारात्मक असर पारेको छ। यसले जोखिम व्यवस्थापन, कर्जा नीति र आन्तरिक नियन्त्रण सुधारको आवश्यकता झल्काउँछ।

बैंकले एनपीएल अनुपातलाई अझ कमी गर्दै राष्ट्र बैंकको विश्वास पुनःप्राप्त गर्न सफल भए मात्र दिगो सुधारको संकेत दिन सक्छ। सकारात्मक प्राथमिक पूँजी हासिल गर्दै नियामक मापदण्ड पुरा गर्नु यसको मुख्य प्राथमिकता हुनुपर्नेछ।

कर्णाली डेभलपमेन्ट बैंकले वित्तीय स्थितिमा सुधार गर्न सक्ने क्षमतालाई देखाएको छ। तर, यो यात्रा अझै चुनौतीपूर्ण छ। राष्ट्र बैंकको कारवाहीले बैंकलाई सही दिशामा अघि बढाएको संकेत भए पनि दीर्घकालीन स्थायित्व हासिल गर्न यसले अझै धेरै प्रयास गर्नुपर्ने देखिन्छ। बैंकले दिगो सुधार गर्न सकेमा मात्र यसले प्रतिस्पर्धात्मक बैंकिङ क्षेत्रमा आफ्नो स्थान सुरक्षित राख्न सक्छ।