चार महिनामा आर्थिक सूचकहरू सुदृढ, मुद्रास्फीति न्यून र विदेशी मुद्रा सञ्चिति बलियो

काठमाडौं — चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो चार महिनाको तथ्यांकले मुलुकको आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति समग्रमा सन्तुलित र सुदृढ देखिएको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको कात्तिकसम्मको विवरणअनुसार मुद्रास्फीति न्यून तहमा सीमित रहँदा विदेशी मुद्रा सञ्चिति, विप्रेषण आप्रवाह र बाह्य क्षेत्रका सूचकहरू सकारात्मक देखिएका छन्।

मुद्रास्फीति १.११ प्रतिशतमा सीमित

वार्षिक विन्दुगत आधारमा उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्कमा आधारित मुद्रास्फीति १.११ प्रतिशत मात्रै रहेको छ। पछिल्लो समय खाद्यान्न तथा गैर–खाद्यान्न मूल्यमा देखिएको स्थिरताका कारण मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा रहेको अर्थविद्हरूको भनाइ छ। कम मुद्रास्फीतिले उपभोक्ताको क्रयशक्ति जोगिएको संकेत गर्दछ।

विदेशी मुद्रा सञ्चिति १७ महिनाको आयात धान्न पर्याप्त

कुल विदेशी विनिमय सञ्चिति ३,०५५ अर्ब ५२ करोड रुपैयाँ पुगेको छ, जुन अमेरिकी डलरमा २१ अर्ब ५२ करोड बराबर हुन्छ। राष्ट्र बैंकका अनुसार हालको सञ्चितिले १७.४ महिनासम्मको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त अवस्था रहेको छ। यो बाह्य क्षेत्रको स्थायित्वका दृष्टिले बलियो मानिन्छ।

चालु खाता र शोधनान्तर दुवै बचतमा

चार महिनाको अवधिमा चालु खाता २७९ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ बचतमा रहेको छ भने शोधनान्तर ३१८ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ बचतमा रहेको छ। आयातभन्दा विप्रेषण तथा अन्य बाह्य आम्दानी बलियो हुँदा बाह्य सन्तुलन सकारात्मक देखिएको हो।

विप्रेषण र व्यापार गतिविधि बढ्दै

विप्रेषण आप्रवाह नेपाली रुपैयाँमा ३१.४ प्रतिशत र अमेरिकी डलरमा २५.३ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। कात्तिक महिनासम्म विप्रेषण आप्रवाह १३३ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ पुगेको छ।
यसैगरी, निर्यात ७७.५ प्रतिशतले र आयात १८.७ प्रतिशतले बढेको छ। निर्यातको तीव्र वृद्धिले व्यापार घाटा दबाबमा नरहेको संकेत देखिन्छ।

सरकारी खर्च र राजस्व परिचालन

यस अवधिमा नेपाल सरकारको कुल खर्च ४६८ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ पुगेको छ भने राजस्व परिचालन ३२६ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ रहेको छ। खर्चको तुलनामा राजस्व कम देखिए पनि अघिल्ला वर्षको तुलनामा राजस्व संकलनमा सुधार देखिएको विश्लेषण गरिएको छ।

बैंकिङ क्षेत्रमा निक्षेप र कर्जा वृद्धि सुस्त

विस्तृत मुद्राप्रदाय चार महिनामा ३.० प्रतिशतले बढेको छ भने वार्षिक विन्दुगत आधारमा १२.५ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाको निक्षेप परिचालन ३.१ प्रतिशत र निजी क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जा १.२ प्रतिशतले मात्रै बढेको छ। वार्षिक आधारमा निक्षेप वृद्धिदर १३.४ प्रतिशत र कर्जा वृद्धिदर ६.९ प्रतिशत रहेको छ, जसले कर्जा माग अझै कमजोर रहेको संकेत गर्दछ।

ब्याजदर न्यून तहमा

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूबीचको भारित औसत अन्तरबैंक दर २.७५ प्रतिशत र ९१ दिन अवधिको ट्रेजरी बिलको भारित औसत ब्याजदर २.३७ प्रतिशत कायम रहेको छ।
त्यस्तै, वाणिज्य बैंकहरूको निक्षेपको भारित औसत ब्याजदर ३.७४ प्रतिशत मा सीमित रहनुले प्रणालीमा तरलता प्रशस्त रहेको संकेत गर्छ।

समग्र मूल्यांकन

चार महिनाको तथ्यांकले मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा, बाह्य क्षेत्र बलियो तर कर्जा विस्तार कमजोर रहेको तस्वीर देखाएको छ। अर्थतन्त्रमा तरलता पर्याप्त भए पनि निजी क्षेत्रको लगानी र कर्जा माग नबढेसम्म आर्थिक गतिशीलता अपेक्षित रूपमा तीव्र नहुने विश्लेषकहरूको निष्कर्ष छ।