कर्जाको महत्व, फाइदा र ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू

भविष्यमा फिर्ता गर्ने सर्तमा कसैबाट लिइएको रकम नै कर्जा (ऋण) हो। नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार, हालको आवश्यकता पूरा गर्न रकम अभाव भएमा व्यक्ति, बैंक, वित्तीय संस्था वा अन्यबाट भविष्यमा फिर्ता गर्ने सहमतिमा लिइने रकमलाई कर्जा भनिन्छ। भुक्तानी अवधि, भुक्तानी तरिका र ब्याजदर कर्जाका आधारभूत सर्तहरू हुन्, जुन कर्जा लिने र दिने पक्षबीच सम्झौता हुन्छ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले कर्जालाई एक वित्तीय उपकरणका रूपमा व्याख्या गरेको छ, जसको प्रयोगले व्यवसाय, उच्च शिक्षा, व्यक्तिगत आवश्यकता वा मूल्यवान् वस्तु खरिद गर्न सकिन्छ। बैंक तथा वित्तीय संस्थाले ग्राहकको आवश्यकता, कर्जाको प्रयोजन, आम्दानी, धितो, जमानत, क्रेडिट इतिहास आदिको विश्लेषण गरी कर्जा दिन्छन्। ऋणीले साँवा र ब्याजसहित तोकिएको समयमा भुक्तानी गर्नुपर्छ, नसके धितोबाट असुली हुन्छ।

कर्जाका फाइदाहरू
नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार, कर्जाले आवश्यक रकम सुनिश्चित गर्छ, थोरै स्वपुँजीले व्यवसायका लागि पुँजी जुटाउन सकिन्छ, कर छुटको सुविधा पाइन्छ र पुँजी निर्माण गरी अर्थतन्त्रको विस्तारमा सहयोग पुग्छ।

कर्जा लिँदा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू
नेपाल राष्ट्र बैंकले कर्जा लिँदा धितो वा जमानतको व्यवस्था, साख प्रमाणित गर्ने कागजात, तोकिएको तालिकामा भुक्तानी र दुरुपयोग गरे कानुनी कारवाही हुने कुरामा सचेत हुनुपर्ने सुझाएको छ। योजनाबद्ध प्रयोगले लाभ लिन सकिन्छ, तर झुठो विवरण राखी वा योजना बिना कर्जा लिए समस्या निम्तिन्छ। सकेसम्म उत्पादनमूलक काममा कर्जा प्रयोग गर्नुपर्ने बैंकको सुझाव छ।

कर्जाका प्रकार
नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंक वा वित्तीय संस्थाले दिने कर्जालाई कोषमा आधारित र गैरकोषमा आधारित गरी वर्गीकरण गरेको छ। कोषमा आधारित कर्जामा आवधिक कर्जा (घर, सवारी, मेसिनरी कर्जा आदि, एक वर्षभन्दा बढी अवधि) र चालु पुँजी कर्जा (क्यास क्रेडिट, डिमान्ड कर्जा आदि, एक वर्षभन्दा कम अवधि) पर्छन्। गैरकोषमा आधारित कर्जामा प्रतीतपत्र र बैंक जमानत समावेश हुन्छन्।

नेपाल राष्ट्र बैंकका अधिकारीहरूले कर्जाको सही उपयोगले आर्थिक वृद्धि र स्थिरता कायम गर्न सकिने बताएका छन्।

स्रोत: नेपाल राष्ट्र बैंक